انحرافی به نام قطبیت
مقام قطبیت در فرقه‌های صوفیه، از اهمیت بالایی برخوردار است. جایگاه قطبیت در فرقه‌های صوفیه را می‌توان به‌عنوان ریشه انحرافات و تناقضات آنان مطرح نمود. برای تشریح این موضوع، نگاهی داریم به کتاب ارزشمند در جستجوی عرفان اسلامی مرحوم علامه مصباح یزدی (ره) که به طور کامل معنا و مفهوم قطب فرقه را به شرح ذیل تشریح نموده‌اند.
اما در مورد «قطب» که متصوفه به آن معتقدند و او را در هر زمان «انسان کامل» مى‌دانند، باید بگوییم که این عقیده با عقیده صحیح شیعه سازگار نیست. البته به یک معنا مى‌توان گفت در هر زمان قطب و انسان کاملى وجود دارد، ولى آن قطب و انسان کامل غیر از امام معصوم علیه‌السلام نیست. به این معنا، در زمان ما نیز قطب وجود دارد و آن قطب، وجود مقدس حضرت ولی‌عصر، امام زمان علیه‌السلام است.
آموزه‌ها و تعالیم تشیع راستین هرگز این عقیده را برنمی‌تابد که غیر از امام معصوم (علیه‌السلام) در هر زمانى باید انسان کامل دیگرى نیز وجود داشته باشد که شخصیت او مثل امام معصوم مطلق و بى‌هیچ پیرایه و نقصى است و باید مانند امام معصوم در برابر او نیز تسلیم کامل و مطلق بود.
علاوه بر اینکه برخى از صوفیه در این راستا معتقدند که وجود قطب با وجود امام زمان (علیه‌السلام) اتحاد پیدا مى‌کند، و به‌عبارت‌دیگر قایل به امام زمان نوعى هستند و مى‌گویند امام زمان شخص خاصى نیست، بلکه آن امام زمان نوعى در هر زمانى در جسم و کالبد قطب آن زمان حلول مى‌کند! براى مثال، در کتاب‌ها و مطالب فرقه گنابادى و شیخیه مى‌توان کم‌وبیش مطالبى را پیدا کرد که چنین چیزى از آن‌ها استنباط مى‌شود.
اصل این مسئله هیچ دلیل و برهانى ندارد، تا چه رسد به اینکه همچون برخى فِرَق متصوفه بگوییم این افراد یک سلسله‌اى هستند و به‌صورت موروثى یکى پس از دیگرى به مقام قطبیت نائل مى‌شوند. چنین چیزى نزد شیعه امامیه ثابت نیست و اعتقاد به آن هیچ لزومى ندارد و بلکه دلیل برخلاف آن قائم است.
